Kweekschool voor de Zeevaart

Offshore survey
Intersite Surveys bv

Op de eerste foto zie je de steenstorter HAM 602.

Op 1 oktober 1981 kwam ik in dienst bij Intersite Surveys bv te Haarlem. Dit was een werkmaatschappij van Koninklijke Volker Stevin. Het bedrijf voerde wereldwijd hydrografisch onderzoek uit en ontwikkelde hiervoor eigen software. Ik startte daar als surveyor, en werd later senior surveyor, party chief en operations coordinator.

Tijdens de eerste maanden van mijn tijd bij Intersite volgde ik gedurende vijf weken een aantal bijscholingscursussen. Aan de North East London Polytechnic behaalde ik certificaten voor de volgende zaken: Survey Adjustment, Sea Surveying en Geodetic Appreciation. In latere periodes, toen het veiligheidsbewustzijn was toegenomen, volgde ik ook de offshore veiligheidscursussen Basic Safety, Safety III, Safety Refresher (2x), Offshore Basic Fire, Offshore Basic Fire Refresher (2x) en Maritime Personal Survival Refresher. In 1991 volgde ik een ISO 9000 Internal Auditor Course.

De International Hydrographic Organization (IHO) publiceert het Manual on Hydrography.

Vanaf ongeveer 1990 werkte ik vaker op kantoor in plaats van offshore of in het buitenland, en maakte offertes voor hydrografische projecten. Dit type werk maakte uiteindelijk Excel tot mijn favoriete software pakket.


Full-Width Gallery

Intersite Surveys Prospekta seismisch onderzoek
ms Prospekta
Dit was een Duits schip voor seismisch onderzoek. Laneslips van het Argo navigatiesysteem van Cubic waren een probleem.
Intersite Surveys Sara Maatje
ms Sara Maatje V
De verschillende Sara Maatjes werden vaak gebruikt in het Waddengebied. (foto C.Costa)
Intersite Surveys Skandi Surveyor
ms Skandi Surveyor
Later overgenomen door Fugro en hernoemd in Fugro Mercator. Dit was een prettig schip om op te verblijven.
Intersite Surveys Alkaid
ms Alkaid
Dit was één van de schepen van Seateam.
Saipem Castoro 6

Detail van Castoro 6

Saipem Castoro 6

Castoro 6
Een semi submersible pijpenlegger van Saipem, voortbewogen door 4 thrusters en door het steeds verplaatsen van 12 ankers.

Saipem Castoro 10

Castoro 10
Deze trench barge is gebouwd voor Santa Fé, heette oorspronkelijk Creek en werd voortbewogen met 8 ankers. In mijn tijd vooral in gebruik als trench barge van Saipem. Later is deze bak verbouwd tot pijpenlegger.

Intersite Surveys Regalia

Regalia
Een Zweeds semi submersible werkplatform met dynamic positioning. (foto Pataya)

Trencher

Trencher
Zeer grote en zware apparaten waarvan er verschillende types bestaan.

Rig move

Rig move
Elektronici van Intersite klommen tientallen meters omhoog om antennes bovenin een poot te monteren.


Klanten van Intersite Surveys waren vooral oliemaatschappijen, offshore constructiebedrijven, baggerbedrijven en overheden. Het offshore werk werd uitgevoerd aan boord van hydrografische en seismische onderzoekschepen, pijpenleggers, trench barges, baggerschepen, steenstorters, productieplatforms en booreilanden (jack up rigs).

De meest gebruikte systemen waren de eigen navigatie/dataverzameling en dataverwerking software (Interplot 300 en 400, draaiend op Hewlett Packard computers), Atlas Deso echoloden, Robertson gyrokompassen, Datawell pitch/roll/heave sensors, verschillende oppervlaktenavigatiesystemen (o.a. Syledis, Artemis, Pulse 8, Microfix en Argo), Klein side scan sonars en Oretech sub bottom profilers. Later ook differential GPS (MN8) en multibeam echloodsystemen (o.a. Reson SeaBat). Voor onderwaternavigatie werd gebruik gemaakt van Simrad, Nautronix en Sonardyne systemen. Remote Operated Vehicles (ROV) voor bijvoorbeeld pijpleidingonderzoek werden ingehuurd van derden en door Intersite voorzien van akoestische transponders voor de navigatie. Het ROV bedrijf rustte de ROV's uit met film- en fotocamera's, verlichting, profielscanners en andere noodzakelijke apparatuur.

Nu en dan gebruikte ik ook de Magnavox MX-1502 Satellite Surveyor (van 1978), een speciale Transit satellietontvanger voor landmeetkundige en hydrografische doeleinden. De nauwkeurigheid daarvan bij het bepalen van de positie van een vaste locatie was ongeveer 5 meter. Dit was afhankelijk van het aantal Transit satellietpassages waarvan metingen konden worden gedaan. Bij het toepassen van de translocatie-techniek liep de nauwkeurigheid op tot ongeveer 1 meter.

Onder andere op de Noordzee had Intersite een aantal eigen, permanente Syledis radionavigatieketens. Hiervoor moesten de ontvangers, antennes en antennekabels regelmatig gekalibreerd te worden. Vaak gebeurde dat vanaf vuurtoren Grote Kaap bij Julianadorp en een enkele keer vanaf de Lange Jaap bij Huisduinen. Later was er ook het eigen differential GPS systeem MN8, waarbij de differentiële signalen via de communicatiesatellieten van Inmarsat werden verzonden. In het tijdperk van Selective Availability (SA) van GPS gaf dit een positienauwkeurigheid van beter dan 5 meter. Deze en andere navigatiesystemen werden gebruikt voor een nauwkeurige oppervlaktenavigatie en positionering van schepen of van andere platforms waarop de ontvangers waren geïnstalleerd.

Een beschrijving van veel belangrijke survey onderwerpen, destijds speciaal samengesteld voor de baggerindustrie, staat in dit uitgebreide document van 1997 (speciaal voor degenen die wat verder de diepte in willen gaan, ook al is de inhoud inmiddels deels verouderd).

Vanaf onderzoekschepen konden verschillende types onderzoek worden uitgevoerd. Veel voorkomend waren site surveysroute surveys en ROV inspection surveys. 

Tijdens een werk bij de Spaanse noordkust aan boord van de Rocky Giant, toen nog een steen-zijstorter, werden ik en een aantal anderen uit een reddingsloep gelanceerd toen die met hoge deining met een steven onder een ankerrek van de Rocky Giant terecht kwam. Iedereen kon uiteindelijk via een loodsladder weer aan boord klimmen, maar ik was wel m'n koffertje met paspoort, monsterboekje en allerlei andere spullen kwijt. Een presentatie van Van Oord ACZ over steenstort staat hier.


Oceonics Intersite Surveys Kommandor Therese
Mobilisatie van de Kommandor Therese
Dit schip werd enige tijd gecharterd door Intersite. Na mobilisatie was er een vermeend probleem met de stabiliteit. (eigen foto)
Scorpio ROV
Scorpio ROV
Tijdens de mobilisatie en nog zonder geïnstalleerde instrumentatie. (eigen foto)
Side scan sonar recorder
Recorders van de sonar systemen
Links een side scan sonar recorder en rechts een recorder en controller van een Oretech 3010 sub bottom profiler. (eigen foto)
Dataverwerking
Systeem voor dataverwerking
(eigen foto)
Party Chief Kommandor Therese
Administratie door party chief
(eigen foto)
Kaartentafel en plotter
Kaartentafel en plotter
(eigen foto)
Palen voor transducermontage van ATS en HPR300
Bevestigingspalen voor transducers
(eigen foto)
Slaaphut van Party Chief
Slaaphut van party chief
(eigen foto)

Naast het kantoor in Nederland, vanwaar uiteindelijk ongeveer 70 mensen werkten, had Intersite dochter- of zusterbedrijven in Great Yarmouth (later Norwich), Esbjerg, Abu Dhabi en Port Harcourt (Nigeria). Het wachtsysteem aan boord was altijd 12 uur op/12 uur af. De offshore periodes waren meestal ongeveer een maand. Mijn langste uitzending voor Intersite was een periode van drie maanden in Nigeria. Daar werkte ik aan land, nabij Port Harcourt en Warri, en offshore. In Bonny ben ik onverwacht opgebracht door de lokale politie en heb een uur of drie vier doorgebracht op het kleine politiebureautje. Ze zeiden dat mijn visum niet klopte, mogelijk met het doel om wat geld los te krijgen. Verder heb ik in Nigeria o.a. een rig move uitgevoerd (precisieverplaatsing van een booreiland van de ene naar een andere boorlocatie). Dit is een activiteit die op de Noordzee alleen werd uitgevoerd door gespecialiseerde, duur betaalde tow masters.

Andere landen waar ik offshore of onshore gewerkt heb waren Engeland (Great Yarmouth, Norwich), Schotland (Aberdeen), Denemarken (Esbjerg, Nyborg), Noorwegen (Askeladden), Zwitserland (Lausanne, Vevey, Bouveret), Spanje (noordkust), Cyprus (t.b.v. MN8), Turkije (t.b.v. MN8), Tunesië en Congo (Pointe-Noire). Vanuit Nyborg heb ik - in zeer koud weer - route en site surveys uitgevoerd ten behoeve van de toen nog te bouwen Storebaelt brug. Ook herinner ik me bezoeken aan Abu Dhabi en Singapore, ik meen voor het volgen van cursussen.

ROC Nederland zegt over de functie hydrograaf:
"Wat moet je kunnen? Je vindt het niet erg om gedurende langere periodes van huis te zijn en alles te geven tijdens lange werkdagen. Computers zijn de grootste vriend van elke hydrograaf, dus is het belangrijk als je hiermee om kunt gaan. Je gaat analytisch te werk, hebt technisch inzicht en handelt altijd nauwkeurig en zorgvuldig. Als je onverwachte situaties tegenkomt, ben je flexibel genoeg om daarop in te spelen. Een goed vermogen tot samenwerking is onmisbaar, aangezien je te maken krijgt met verschillende partijen. Wie zoekt naar een technisch beroep dat allesbehalve alledaags is, komt misschien heel goed tot zijn recht als hydrograaf."

Sinds 2002 word er in Nederland nog slechts één beroepsopleiding hydrografie aangeboden, op het Maritiem Instituut Willem Barentsz op Terschelling onder de naam Ocean Technology. De olie- en gasindustrie is op z'n retour... Ook is er nog een particuliere opleidingsmogelijkheid bij het bedrijf Skilltrade. In tegenstelling tot vroeger (toen marineofficieren een opleiding in Plymouth konden volgen), leidt de Koninklijke Marine bij mijn weten zelf geen hydrografen meer op.


Allseas Lorelay pijpenlegger

De Lorelay van Allseas
De Lorelay was de eerste pijpenlegger met S-systeem voorzien van dynamic positioning.


Ik werkte niet alleen op kleine en zeer grote vaartuigen. Ook op zeer kleine. Hieronder enkele foto's genomen tijdens een route survey op het Meer van Genève. Met een klein aantal collega's logeerden we in een hotel in Lausanne en huurden we een appartement in Vevey waar de dataverwerking plaatsvond. 's-Avonds aten we natuurlijk enkele keren kaasfondue, in een klein restaurant bij het hotel. Overige avondmaaltijden bij andere restaurants, en van het hotel kregen we lunchpakketten mee.

Tijdens een bezoek met de auto aan een strandje waar een van de pijpleidingen zou aanlanden, werden we verrast door een plotseling opkomende aanlandige wind. Dit veroorzaakte binnen de kortste tijd een flinke verhoging van het waterniveau van het meer, zodanig dat we bijna niet meer wegkwamen van dat strandje. Bovendien werden we aangesproken door de Zwitserse politie: auto's op het strand waren niet toegestaan en op zondag mocht er überhaupt niet gewerkt worden...


Full-Width Gallery

Meer van Genève Lac Leman route survey
A-frame met sub bottom profiler en winch
Gemonteerd op een platte bak die werd voortbewogen door een kleine sleepboot die langszij was vastgemaakt. (foto Y. Grootveld)
Meer van Genève Lac Leman route survey
Container en sub bottom profiler aan dek
Dekzwabberen was me al bijgebracht op de Kweekschool tijdens het verplichte corvee in de ochtend. (foto Y. Grootveld)
Meer van Genève Lac Leman route survey
Motorboot als survey vaartuig
Gebruikt voor loden van ondiepe delen van pijpleidingroutes; GPS-antenne en echolood transducer gemonteerd op dezelfde paal. (foto S. Kusters)
Meer van Genève Lac Leman route survey
Achterdek motorboot
Met generator voor stroomvoorziening van de Intersite apparatuur; afgemeerd in de haven van Sagrave SA in Bouveret. (foto S. Kusters)

Ik bezit relatief heel weinig foto's waar ikzelf duidelijk op sta. Hieronder staan twee foto's die genomen zijn in zeer verschillende omstandigheden, beide in 1988. De foto gemaakt tijdens het werk op Bonny River in Nigeria kreeg ik begin 2023 toegestuurd door de maker ervan, wat leidde tot enthousiasme bij mijn echtgenote.


Frans sextant

Zonnetje schieten
In 1988 aan boord van de pijpenlegger Lorelay van Allseas onderzoek ik of ik nog steeds een zonnetje kan schieten. Ook in beeld een Freiberger sextant (meetnauwkeurigheid 20"), de repeater van het gyrokompas op de bakboord brugvleugel en een peiltoestel. (eigen foto)

Bonny River Survey

Werken onder zeer warme omstandigheden
Aan boord van een klein vaartuig tijdens de uitvoering van een werk op Bonny River in 1988 in Nigeria. Ook te zien zijn het Interplot 300 computersysteem en - rechtsonder - een Syledis ontvanger. Mijn pendek had ik zo te zien samen met een spijkerbroek gewassen. (foto A. Jongsma)


Een wel heel speciaal project was de levering van een zeer specifiek systeem voor navigatie, positionering en datamonitoring ten behoeve van de installatie van de Gravity Base Structure (GBS) voor het NAM F3-veld op het Nederlands continentaal plat. Het GBS werd gebouwd in een dok van Verolme Botlek in Rotterdam. Tijdens de tow out in 1993 naar de gewenste locatie in het F3-veld maakte het GBS tijdens minder goed weer flink slagzij ten gevolge van het vollopen van enkele compartimenten. Hieronder staan, m.u.v. de bovenste, een aantal van mijn foto's van dit project.


Bouw Gravity Base Structure GBS F3-veld bij Verolme Botlek

Bouw van het GBS voor het F3-veld van de NAM in een dok bij Verolme Botlek

Full-Width Gallery

Bouw GBS F3
GBS in aanbouw in het dok
De bouw in 1992/1993 vond plaats binnen de afgesproken 18 maanden. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Monitoringcontainer in aanbouw
Hierin zou later alle monitoring apparatuur van Intersite worden geïnstalleerd. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Monitoringcontainer
Hier inmiddels boven op een van de poten geplaatst. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Sonardyne apparatuur
Gemonteerd op meerdere plekken aan de buitenzijde van het GBS, voor akoestische onderwaterpositionering. (eigen foto)

Full-Width Gallery

Bouw GBS F3
Echoloodtransducer
Gemonteerd op vier plekken aan buitenzijde GBS, voor het bepalen van de hoogte boven de zeebodem. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Schermen van sensormonitorsysteem
Dit systeem was specifiek gebouwd voor dit project; binnen onderin in het GBS was een pitch/roll/heave sensor geplaatst. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Positioneringsysteem
Alles is dubbel uitgevoerd, en op de foto zie je Michel Spierenburg. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Vier Atlas Deso 20 echolood recorders
(eigen foto)

Full-Width Gallery

Bouw GBS F3
De monitorschermen
Voor positionering en sensormonitoring waren totaal 8 schermen geïnstalleerd. (eigen foto)
Bouw GBS F3
Apparatuur op sleepboot
Op een sleepboot was een navigatiesysteem geïnstalleerd; alle monitoring data werd van het GBS naar deze sleepboot doorgestuurd via telemetrie. (eigen foto)

Tow out GBS F3
Onderweg naar het F3-veld (a)
Onderweg in een weather window, alles is hier nog OK; er was geen personeel op de GBS, iedereen was overgestapt op de sleepboten. (eigen foto)
Tow out GBS F3 slagzij
Onderweg naar het F3-veld (b)
Deze slagzij is niet OK ..., een aantal compartimenten van het GBS is volgelopen tijdens slechter weer dan verwacht. (eigen foto)

Full-Width Gallery

Touw out GBS F3
Bijna op locatie in het F3-veld
Het GBS wordt weer bemand voor het schuin afzinken in 42 m waterdiepte. (eigen foto)
Installatie GBS F3
Op locatie
Scheef... De finale positionering en het afzinken van het GBS is begonnen. (eigen foto)
Installatie GBS F3
Bijna een onderrand op de zeebodem
Schever... De Skandi Surveyor ligt al stand by voor een survey. Op de rug gezien: ex-collega Rob van Ree. (eigen foto)
Installatie GBS F3
Aan boord Skandi Surveyor
Nadat het afzinken geheel was voltooid, na ongeveer 15 uur, stapte ik over op de Skandi Surveyor. (eigen foto)
Installatie GBS F3

Scheefst...
(eigen foto)

Installatie GBS F3

Veel schever...
(eigen foto)


In 1982 werd Intersite Surveys verkocht aan Oceonics PLC in Londen, en veranderde de naam in Oceonics Intersite bv. In 1995, ik werkte er toen ruim 14 jaar, werd Oceonics Intersite bv gesloten. De R&D afdeling (Oceonics Advanced Systems) ging echter over naar het Nederlandse Fugro met als naam Fugro Intersite bv. Arnoud Jongsma, een van mijn Intersite collega van destijds met wie ik veel heb samengewerkt, vierde daar in 2022 zijn 40-jarig jubileum. Oceonics PLC heeft voor zover ik kon nagaan maar kort bestaan.

Omdat ik niet naar het Verenigd Koninkrijk wilde verhuizen, raakte ik tijdelijk werkloos. Aan de Hogeschool Alkmaar startte ik met de meerjarige Leergang Bedrijfskunde, een avondopleiding georganiseerd door de Stichting Samenwerkende Leergangen Bedrijfskunde van de Kamers van Koophandel. In 1996 ging ik weer aan de slag, bij Rijkswaterstaat als hoofd onderafdeling Meten van de Meetdienst van Directie Noord-Holland in IJmuiden.


Logo's van Intersite Surveys en Oceonics Intersite

De logo's van Intersite Surveys en Oceonics Intersite

fotogebruik
laatst bijgewerkt op 15 september 2024

© Copyright 2021-2024 Frans Bönig

contact    |    privacy